​Glutenvrij eten, wat is dat nu juist?

Deze week is het de week van de Coeliakie. Voor de meeste van ons een ver-van-ons-bed-show maar voor sommigen dagelijke kost met een zeer grote impact op hun leven. Coeliakie is een aangeboren glutenintollerantie die leidt tot ontstekingen aan het darmslijmvlies. ‘Glutenvrij’ lijkt soms wel een hip modedingetje, maar wat is er nu echt van aan?

Wat zijn gluten?

Gluten zijn een groep van eiwitten die te vinden zijn in granen zoals tarwe, spelt en gerst bijvoorbeeld. Gluten vormen een kleverige structuur, die kan je goed zien wanneer je bijvoorbeeld deeg kneed. De meest voorkomende gluten zijn gliadine en glutenine. Het is de gliadine die het probleem vormt.

Glutenintollerantie of gevoelig aan gluten?

De meest ernstige vorm van glutenintollerantie is zeker en vast coeliakie. Dit is een heel ernstige ziekte waarbij er een automimmuunreactie plaatsvindt. Daardoor ontsteekt het darmslijmvlies wat vooral voor maag-darmklachten zorgt maar ook moeheid, depressie en hoofdpijnen kan veroorzaken. De onsteking zorgt er ook voor dat belangrijke voedingsstoffen minder goed opgenomen worden. Omdat de klachten redelijk breed en vaag kunnen zijn kan het soms jaren duren voor iemand ontdekt dat hij of zij coeliakie heeft.

Naast glutenintolleratie is er ook iets wat glutensensitiviteit heet. Hierbij zijn de klachten gelijkaardig maar kan men in het bloed van de persoon toch geen aanwijzingen voor coeliakie vinden. Lange tijd werd gedacht dat het iets was wat ‘tussen de oren’ zat maar in 2016 werd het door de Universiteit van Columbia dan toch bevestigd: glutensensitiviteit is real. De bloedwaarden mogen dan wel geen markers tonen voor coeliakie, een biopsie toont wel degelijk aan dat er bacteriën door de darmwand lekken – “lekkende darm” - waardoor er onsteking ontstaat.

Hoe weet je of je glutenintollerant bent?

Een arts kan voor jou checken of je coeliakie hebt. Maar glutensensitiviteit is moeilijker aan te tonen. Gelukkig kan je wel zelf de test doen. Stop 60 dagen met het eten van glutenhoudende producten en bekijk of je klachten dan verdwijnen. Introduceer dan terug gluten en bekijk of de klachten dan terugkomen. Persoonlijk denk ik dat dit een heel goede aanpak is. Luisteren naar je lichaam en je voeding daarop afstemmen is cruciaal. Uiteindelijk gaat het over waar jij je het beste bij voelt. Bovendien kan voor mensen met een glutensensitiviteit het minderen met gluten al een hele impact hebben.

Welke granen bevatten gluten?

Wie een glutenvrij dieet volgt vermijdt best: tarwe, spelt, rogge, gerst en kamut. Er zijn gelukkig ook heel wat granen die geen guten – of beter gezegd geen gliadine – bevatten, zoals: maïs, rijst, gierst, boekweit, haver, kiwicha, amaranth, sorghum, quinoa en teff.

Toch letten mensen met een glutenintollerantie best extra op want omdat vele granen in dezelfde fabriek verwerkt of verpakt worden is er soms ‘besmetting’ mogelijk. Daarom kies je best voor granen waarbij op de verpakking specifiek staat dat het glutenvrij is. Better safe than sorry..

Vervangproducten

Een glutenvrij dieet lijkt in de eerste instantie een hele uitdaging maar mits een aantal aanpassingen kan je al snel gewoon genieten van heerlijke recepten. Pasta of brood bijvoorbeeld kan je inruilen voor quinoa, rijst of een aardappeltje. Zoek je een glutenvrij bindmiddel dan kan je kiezen voor arrowroot. 1 grote theelepel bindt 250 ml vloeistof en 1,5 theelepel arrowroot staat gelijk aan 1 eetlepel bloem. Je gebruikt dus iets minder van de arrowroot. Wil je maïzena vervangen? Halveer de portie dan waardoor een halve eetlepel arrowroot gelijk staat aan 1 eetlepel maïzena. Arrowroot vindt je in de biowinkel, natuurwinkel of online natuurlijk.

Uit eten met een glutenintollerantie.

Alles hangt er vanaf of je een echte allergie hebt of sensitief bent. Wie weet welke granen hij of zij best laat staan kan al snel een maaltijd uitkiezen die glutenvrij is. Durf op restaurant dan ook specifiek naar de ingrediënten te vragen en leg uit dat je glutenvrij moet eten. Mensen met een zware allergie voor gluten passen toch best extra op want in de keuken van een restaurant worden vaak ook glutenhoudenden gerechten bereid en die kunnen voor besmetting zorgen.

Last but not least..

Glutenvrij eten vraagt een beetje inspanning maar hoeft geen onoverkomelijke opdracht te zijn. In mijn boek De Gezonde Goesting is quasi alles glutenvrij en vind je ook telkens in de legende de bevestiging of het recept al dan niet gluten bevat.

Succes!

Xoxo Steffi